Grafentheoretische analyse van magnetoencephalografische data als een biomerker voor cognitieve achteruitgang in Multiple Sclerose.
Doel van het onderzoek
Multiple Sclerose is een aandoening van het centrale zenuwstelsel en heeft een prevalentie van 1/1000. Het is een aandoening die vooral vrouwen (ongeveer 80 %) treft.
Ongeveer de helft van de MS patiënten ontwikkelt naast een fysieke handicap ook een cognitieve handicap: men reageert wat trager, kan zich niet meer zo goed concentreren etc. Deze tweede component is vaak minder bekend en is zeer moeilijk objectief meetbaar. De huidige methodes (bv. MRI) laten enkel toe om de ziekte in grote lijnen op te volgen.
In dit onderzoek willen we in groot detail kijken naar de werking van de hersenen: welke hersenzones communiceren met elkaar en wat leert ons dat over het cognitief functioneren van de MS patiënt. We hopen op deze manier in de toekomst MS patiënt beter te kunnen opvolgen. Daarenboven wordt een MEG scan als veel aangenamer ervaren als een MRI scan (het maakt niet zo’n lawaai, het geeft geen claustrofobisch gevoel) en dus zou ook deze component kunnen bijdragen tot een verbeterde opvolging van MS patiënten
Het eerste deel van de studie gaat door in het Erasmus ziekenhuis in Anderlecht.
Voor dit onderzoek zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten:
De reden hiervoor is dat het een zeer gevoelige scanner betreft die zeer kleine signalen oppikt, dus ook signalen van kleine deeltjes metaal zoals een BH-sluiting, een bril en make-up.
Dit onderzoek omvat drie delen
1. Een aantal testen zonder de scanner
In dit gedeelte dat ongeveer een half uur duurt, zouden we u graag een aantal vragenlijsten en cognitieve testen voorleggen. Deze vragenlijsten en testen zijn vergelijkbaar met testen die u eventueel al ondergaan hebt op de polikliniek of de neuropsychologie in Melsbroek.
Dit deel duurt ongeveer één uur.
2. De voorbereiding voor de scanner
Net zoals voor een EEG onderzoek, moeten we (klein) aantal elektrodes bevestigen aan uw hoofd en pols om bv. oogbewegingen en hartslag op te kunnen meten. Zowel de ogen als het hart genereren een signaal dat sterk genoeg is om opgepikt te worden door de MEG scanner. Aangezien we in dit onderzoek enkel geïnteresseerd zijn in de manier waarop uw hersenen werken, laat het opmeten van deze signalen toe om ze weg te filteren.
Dit deel duurt ongeveer een 45 minuten.
3. De MEG scanner
We zullen u verzoeken om plaats te nemen en zich comfortabel te installeren op de stoel. Opdat u eenvoudig plaats zou kunnen nemen, laten we de stoel eerst ver genoeg zakken en pompen we de hele stoel omhoog totdat uw hoofd dicht genoeg bij de scanner komt. U zal uw hoofd vrij kunnen bewegen (als dat nodig is, want dat is natuurlijk niet goed voor de analyse). Aangezien het grootste deel van de scanner zich achter u bevindt, verwachten we niet dat er zich mensen claustrofobisch gaan voelen.
De scanner zelf bevindt zich in een ruimte die wel afgesloten is. Dit is om zoveel mogelijk magnetische straling (bv. van de computers) uit de ruimte te houden. Maar opnieuw, de ruimte is groot genoeg om u comfortabel te voelen.
Tijdens het experiment wordt u gefilmd. Uiteraard wordt dat niet opgeslagen op de computer, maar dient dit enkel om ervoor te zorgen dat wij zeker zijn dat u zich nog op uw gemak voelt. Alles wat u zegt, kan door ons gehoord worden. We staan dus continu in contact met elkaar. We kunnen de verschillende testen ook op elk moment pauzeren en terug hervatten.
Onder de scanner zijn er vijf onderdelen die we u graag zouden willen laten doen. Twee onderdelen bestaan uit het opmeten van de hersenen in rust. Daarbij vragen we u om gewoon in rust onder de scanner te zitten met de ogen dicht. In beide gevallen is het de bedoeling om rustig te blijven zitten, zonder dat u een specifieke taak moet doen. Het is belangrijk om daarbij niet in slaap te vallen. De drie andere delen zijn aandachts en cognitieve testen.
Tussen iedere test zullen we een kleine pauze inlassen. Dan kan u zich ook even ontspannen. We komen dan ook even in de scanruimte om te vragen of u zich nog op uw gemak voelt. Iedere test duurt tussen de 10 en de 15 minuten. U zal dus nooit langer dan 15 minuten alleen in de scanner ruimte alleen zijn (tenzij u zelf aangeeft dat u zich op uw gemakt voelt).
Dit onderdeel zal in totaal ongeveer 1u15 duren.
Het tweede deel van de studie gaat door in UZ Brussel in Jette.
Om de MEG meting correct te kunnen analyseren, hebben we ook enkele MRI beelden nodig. Hiervoorvragen we u om naar het UZ Brussel te komen op de zaterdag onmiddellijk na de MEG meting (of de zaterdag daarna), zodat we een correct beeld hebben van uw hersenen en eventuele aantasting ten gevolge van MS.
Voor dit onderzoek wordt er u gevraagd om (net zoals voor een standaard onderzoek) plaats te nemen in de MRI-scanner gedurende ongeveer 30 min. Dit laat ons toe om de nieuwe methodes te vergelijken met de MRI-metingen. Gedurende deze 30 minuten zal er u niets bijzonders gevraagd worden.
OPMERKING Het is mogelijk om de MRI die afgenomen wordt in het kader van deze studie uit te breiden tot een volwaardig klinisch MRI (indien uw behandelende neuroloog dit nodig acht). In dat geval, duurt de MRI 45 min i.p.v. 30 min.
Uiteraard worden er u voor uw deelname aan deze studie geen kosten in rekening gebracht. Echter, indien uw neuroloog een klinische MRI wenst, zal u dat aangerekend worden (zoals anders het geval is).
Meer informatie?
Contacteer Lars Costers via mail: lars.costers@vub.ac.be of telefonisch op het nummer 0486/30 35 11.
U kan ook terecht bij de artsen-neurologen verbonden aan het MS centrum ( prof. dr. ir. Nagels, prof. dr. M.B. D'hooghe of prof. dr. D’haeseleer).